Για πολλούς ιδιοκτήτες γάτας, η ιδέα ότι το κατοικίδιο τους μπορεί να απολαμβάνει καθαρό αέρα, άσκηση και νέες εμπειρίες μοιάζει ιδανική. Στην πραγματικότητα, όμως, η ελεύθερη και χωρίς επίβλεψη πρόσβαση στο ύπαιθρο μπορεί να κρύβει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια της γάτας.
Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους:
📌 Οι γάτες που ζουν αποκλειστικά μέσα στο σπίτι ζουν κατά μέσο όρο 15–17 χρόνια.
📌 Όσες κινούνται ελεύθερα έξω, χωρίς επιτήρηση, φτάνουν συνήθως τα 2–5 χρόνια ζωής.
Η τόσο μεγάλη διαφορά στο προσδόκιμο ζωής οφείλεται στους πολλούς κινδύνους που συναντούν οι γάτες όταν περνούν χρόνο στο ύπαιθρο χωρίς προστασία.
Ακολουθούν οι συνηθέστερες απειλές που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι γάτες που κυκλοφορούν μόνες τους έξω.
1. Ακραίες θερμοκρασίες και κίνδυνοι από το κρύο ή τη ζέστη
Οι γάτες λειτουργούν καλύτερα μέσα σε εύκρατο κλίμα.
Όταν οι θερμοκρασίες πέσουν κάτω από περίπου 7°C, αρχίζουν να αισθάνονται έντονη δυσφορία και κινδυνεύουν από υποθερμία ή κρυοπαγήματα. Αντίστοιχα, με θερμοκρασίες πάνω από 38–40°C, ο οργανισμός τους μπορεί να πάθει θερμοπληξία, η οποία επηρεάζει ζωτικά όργανα, προκαλεί σπασμούς και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες.
Επειδή οι γάτες δεν έχουν τον ίδιο τρόπο θερμορρύθμισης όπως οι άνθρωποι, η παρατεταμένη έκθεση σε ακραίο κρύο ή καύσωνα αποτελεί πραγματικό απειλητικό παράγοντα για τη ζωή τους.
2. Άγρια ζώα και άλλοι θηρευτές
Παρότι οι γάτες είναι φυσικοί κυνηγοί, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν και οι ίδιες θηράματα. Στο ύπαιθρο μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες με:
- αλεπούδες
- σκύλους
- κουνάβια ή άλλα άγρια ζώα
- ακόμη και μεγάλους αρπακτικούς σε ορισμένες περιοχές
Εκτός από αυτούς τους κινδύνους, είναι πολύ συχνό φαινόμενο οι γάτες να εμπλέκονται σε καβγάδες με άλλες γάτες. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι τραύματα, μολύνσεις, μετάδοση ασθενειών ή αποστήματα.
Η κατανάλωση πτηνών ή τρωκτικών επίσης μπορεί να εκθέσει τη γάτα σε παράσιτα και τοξικές ουσίες που το θήραμα μπορεί να έχει καταναλώσει.
Επιπλέον, οι ελεύθερες γάτες συμβάλλουν —χωρίς να το γνωρίζουν— στην υπερβολική μείωση πληθυσμών άγριας ορνιθοπανίδας, επηρεάζοντας αρνητικά το οικοσύστημα.
3. Παράσιτα, ιοί και λοιμώξεις
Η έκθεση σε άλλες γάτες, άγρια ζώα και ακάθαρτους χώρους αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης. Οι εξωτερικές γάτες μπορεί να κολλήσουν:
Εσωτερικά παράσιτα
- ταινίες (tapeworms)
- τοξοπλάσμωση
Εξωτερικά παράσιτα
- ψύλλους
- τσιμπούρια
- ψείρες
- ακάρεα
Τα παράσιτα αυτά μπορούν να μεταδώσουν σοβαρές βακτηριακές μολύνσεις.
Εξαιρετικά μεταδοτικές ασθένειες από αδέσποτες γάτες
Πολλές γατοαποικίες παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά:
- ιός λευχαιμίας γάτας (FeLV)
- ιός ανοσοανεπάρκειας γάτας (FIV)
- ιός λοιμώδους περιτονίτιδας (FIP)
- παρβοϊός (panleukopenia)
- ερπητοϊός
- καλισιϊός
Μολύνσεις όπως η Bordetella ή η Bartonella (νόσος εξ ουλής γάτας) είναι επίσης συχνές σε εξωτερικά περιβάλλοντα.
Πέρα από τον κίνδυνο για τη γάτα, κάποιες ασθένειες, όπως η δερματοφυτία (ringworm), μπορούν να μεταδοθούν και στους ανθρώπους.
4. Οχήματα και κυκλοφορία
Οι γάτες έχουν γρήγορα αντανακλαστικά, αλλά δεν είναι πάντα ικανές να προβλέψουν κινήσεις οχημάτων. Γι’ αυτό και τα τροχαία αποτελούν μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου για γάτες που κυκλοφορούν έξω.
Ακόμη και αν επιβιώσουν, συχνά μένουν με σοβαρά προβλήματα όπως:
- χρόνια αναπνευστικά θέματα
- κακώσεις ουροποιητικού
- παράλυση ή ακρωτηριασμό άκρων
5. Κίνδυνοι από ανθρώπινες δραστηριότητες
Δυστυχώς, όχι όλοι οι άνθρωποι είναι φιλικοί απέναντι στις γάτες. Κάποιοι μπορεί καλοπροαίρετα να τις «μαζέψουν» θεωρώντας ότι είναι αδέσποτες, ενώ άλλοι λιγότερο καλοί, χρησιμοποιούν παγίδες, δηλητήρια ή άλλες πρακτικές για να απομακρύνουν ζώα που θεωρούν “ενοχλητικά”.
6. Χημικές ουσίες και τοξίνες
Μεταξύ γκαζόν, κήπων και δρόμων, μια γάτα μπορεί να έρθει σε επαφή με:
- εντομοκτόνα
- λιπάσματα
- χημικά καθαρισμού
- δολώματα για τρωκτικά
Αν δεν γνωρίζετε τι ουσία κατάπιε ή πάτησε η γάτα, η σωστή αντιμετώπιση στο κτηνιατρείο μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά.
7. Καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές
Τυφώνες, καταιγίδες, καύσωνες, χιονοθύελλες, πλημμύρες ή πυρκαγιές μπορεί να εγκλωβίσουν μια γάτα σε σημείο χωρίς καταφύγιο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις κινδυνεύει από:
- υποθερμία / θερμοπληξία
- εγκαύματα
- τραυματισμούς από θραύσματα
- πτώσεις δέντρων ή κατασκευών
- πνιγμό
8. Απώλεια προσανατολισμού και εξαφάνιση
Οι γάτες έχουν μεγαλύτερο εύρος περιπλάνησης από όσο νομίζουμε.. μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να απομακρυνθούν πολύ από το σπίτι και να χάσουν τον προσανατολισμό τους.
Χωρίς μικροτσίπ ή ταυτότητα, οι πιθανότητες να επιστρέψουν είναι ελάχιστες: μόνο περίπου το 10% των χαμένων γατών βρίσκουν τον δρόμο της επιστροφής.
Πώς να απολαμβάνει η γάτα σας τον εξωτερικό χώρο με ασφάλεια
Αν θέλετε η γάτα σας να έχει επαφή με το ύπαιθρο χωρίς να εκτεθεί στους παραπάνω κινδύνους, υπάρχουν ασφαλείς λύσεις:
✔ Βόλτες με λουρί και ασφαλές σαμαράκι
Έτσι η γάτα σας εξερευνά τον κόσμο με ασφάλεια και με τη δική σας επίβλεψη.
✔ Εξωτερικά πάρκα – περιφραγμένοι χώροι
Μπορείτε να αγοράσετε ή να κατασκευάσετε ειδικά «playpens» για γάτες.
✔ Δημιουργία catio
Ένα catio (κλειστή εξωτερική κατασκευή) προσφέρει ήλιο, αέρα και χώρο για παιχνίδι, χωρίς κανένα ρίσκο.
