Από τη Δυσπιστία στην Αγάπη: Πώς ο Μάνος Χατζιδάκις Έγινε Φιλόζωος
Ο Μάνος Χατζιδάκις, μια από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της ελληνικής μουσικής και πολιτιστικής ζωής, δεν υπήρξε πάντα φίλος των ζώων. Παρά το γεγονός ότι διέθετε μία βαθιά συναισθηματικότητα και ανθρωποκεντρική ευαισθησία που ξεχώριζε μέσα από τη μουσική του, δεν είχε ποτέ φανταστεί ότι θα συνδεόταν με ζώα, πολύ περισσότερο ότι θα τα ενέτασσε στην καθημερινότητά του.
Ο ίδιος είχε πει χαρακτηριστικά, όταν του πρότεινε ο γιος του, Γιώργος Χατζιδάκις, να πάρουν έναν σκύλο: «Τα μόνα ζώα με τα οποία έμαθα να συμβιώνω είναι οι άνθρωποι». Ήταν μια απάντηση που φανέρωνε όχι μόνο μία απόσταση από τον κόσμο των ζώων, αλλά και μία ενδόμυχη εστίαση στις ανθρώπινες σχέσεις. Ίσως, για τον Χατζιδάκι, η συντροφικότητα είχε μέχρι τότε αποκλειστικά ανθρωποκεντρικό περιεχόμενο.
Και όμως, όπως σε πολλές ιστορίες ζωής, όλα αλλάζουν — και συχνά προς το καλύτερο.
Η Αρχή Μιας Νέας Σχέσης
Ο γιος του δεν εγκατέλειψε την ιδέα και τελικά ο Μάνος Χατζιδάκις πείστηκε να δώσει μια ευκαιρία στην εμπειρία της συνύπαρξης με έναν σκύλο. Κι από εκεί που είχε αμφιβολίες, έφτασε να ζει μέχρι το τέλος της ζωής του με τρία σκυλιά και μία γάτα, όλα μαζί κάτω από την ίδια στέγη, σε πλήρη αρμονία.
Τους είχε δώσει και ονόματα με ιδιαίτερη σημασία: Σείριος, Πολύβιος, Ραλλού και Κεμάλ. Ο Σείριος, που φέρει το όνομα του πιο λαμπρού άστρου στον ουρανό, δείχνει ίσως και μια ποιητική σύνδεση με το δικό του μουσικό σύμπαν. Ο Πολύβιος, με το αρχαιοελληνικό του όνομα, παραπέμπει σε διαχρονικές αξίες. Ο Ραλλού, πιθανόν εμπνευσμένο από τη Ραλλού Μάνου, την εμβληματική φυσιογνωμία του ελληνικού χορού. Και η γάτα, Κεμάλ, με αναφορά στο γνωστό του τραγούδι «Ο Κεμάλ», που περιγράφει την τραγική ιστορία ενός ουτοπικού ιδεαλιστή.
Αυτός ο άνθρωπος που θεωρούσε πως “τα ζώα δεν ήταν για εκείνον”, έφτασε να τα έχει κάθε μέρα στο πλευρό του, να τα φροντίζει, να τα αγαπά και να τα εντάσσει στην καθημερινότητά του με τρόπο βαθιά ουσιαστικό.
Η Σκηνή στην Πλατεία Συντάγματος
Ίσως μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές που αποδεικνύουν την αλλαγή αυτή στη στάση ζωής του είναι ένα περιστατικό που εκτυλίχθηκε στην Πλατεία Συντάγματος. Ο Μάνος και ο γιος του περπατούσαν προς το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Ίκαρος, όταν ήρθαν αντιμέτωποι με μια αγέλη αδέσποτων σκύλων.
Ο Χατζιδάκις, κοιτώντας τα ζώα, ρώτησε τον Γιώργο:
– «Τι θα κάνουμε τώρα;»
– «Τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε», απάντησε ο γιος του, ρεαλιστικά.
Αλλά ο Μάνος σκέφτηκε αλλιώς. Πήγε σε μια κοντινή καντίνα και αγόρασε όλο της το εμπόρευμα: τυρόπιτες, λουκανικόπιτες, πίτσες, κουλούρια. Και ύστερα γύρισε και τάισε όλα τα σκυλιά με ένα χαμόγελο, σχεδόν παιδικό. Ήταν μια πράξη απλή αλλά τόσο ουσιαστική – μια χειρονομία που περιείχε ευαισθησία, αυθορμητισμό, και βαθιά κατανόηση για την ανάγκη των ζώων για φροντίδα, αλλά και την ανάγκη του ανθρώπου να δώσει αγάπη.
Η Μεταμόρφωση Ενός Ανθρώπου
Η ιστορία αυτή δεν είναι απλώς τρυφερή· είναι συμβολική. Δείχνει πως κανείς δεν είναι «γεννημένος φιλόζωος» ή «όχι». Η αγάπη για τα ζώα δεν είναι έμφυτη, αλλά μπορεί να προκύψει μέσα από εμπειρίες, από συναισθηματικά ερεθίσματα, από τη δύναμη της ίδιας της ζωής. Ο Μάνος Χατζιδάκις, με την αυστηρότητα του καλλιτέχνη και τη βαθιά αίσθηση του ωραίου, δεν άργησε να αναγνωρίσει πως η παρουσία των ζώων στη ζωή μας είναι μια μορφή αγνής, αληθινής αγάπης – χωρίς προσδοκίες, χωρίς όρους, χωρίς εγωισμό.
Ο δεσμός με τα ζώα δεν είναι μόνο συναισθηματικός. Είναι και πολιτισμικός. Δείχνει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας απέναντι στην ευρύτερη ζωή, στο δικαίωμα κάθε πλάσματος να ζει με αξιοπρέπεια. Ο Χατζιδάκις, μέσα από τη μουσική του, υπερασπίστηκε την ελευθερία, την ευαισθησία, τη φαντασία. Μέσα από την καθημερινότητά του, υπερασπίστηκε τελικά και τη στοργή προς το πιο αθώο και σιωπηλό κομμάτι της φύσης: τα ζώα.
