Μπορεί ένας σκύλος να πει ψέματα;
Αν είσαι περήφανος γονέας ενός σκύλου, πιθανότατα έχεις βρεθεί σε καταστάσεις όπου ο πιστός σου φίλος φαίνεται να “παίζει θέατρο”. Ίσως τον έχεις πιάσει να προσποιείται πως δεν ξέρει ποιος έφαγε το σάντουιτς από τον πάγκο ή να κάνει τον αθώο αφού έχει καταστρέψει τις παντόφλες σου. Αλλά μπορεί πραγματικά ένας σκύλος να πει ψέματα; Ή μήπως εμείς οι άνθρωποι παρερμηνεύουμε τις συμπεριφορές τους μέσα από τη δική μας οπτική;
Ας ρίξουμε μια παιχνιδιάρικη, αλλά επιστημονικά ακριβή ματιά στο θέμα!
Ψέματα: Προτέρημα ή ανθρώπινη αδυναμία;
Για εμάς τους ανθρώπους, το ψέμα είναι κάτι σχεδόν φυσικό. Το χρησιμοποιούμε για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, να αποφύγουμε τις συνέπειες ή ακόμα και για να κάνουμε κοινωνικές μας σχέσεις πιο ομαλές. Ένα μικρό “λευκό” ψέμα μπορεί να ειπωθεί για να μην πληγώσουμε κάποιον, ενώ ένα μεγαλύτερο ψέμα μπορεί να ειπωθεί για να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας.
Αλλά αυτή η ικανότητα απαιτεί υψηλή συνειδητοποίηση του τι σκέφτονται και πιστεύουν οι άλλοι. Χρειάζεται στρατηγική σκέψη, πρόθεση και την ικανότητα να διαχειριστούμε τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.
Οι σκύλοι, ωστόσο, έχουν μια πολύ διαφορετική κοινωνική δομή και τρόπο σκέψης. Οπότε, μπορούν να “ξεγελάσουν” κάποιον επίτηδες;
Ο σκύλος μου με κοροϊδεύει;
Η απλή απάντηση είναι όχι με τον τρόπο που το κάνουν οι άνθρωποι. Οι σκύλοι δεν έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν έννοιες όπως “πρόθεση εξαπάτησης” ή “παραπλάνηση για προσωπικό όφελος”.
Όταν, για παράδειγμα, ένας σκύλος κάνει πως δεν ακούει όταν τον φωνάζεις επειδή παίζει με το αγαπημένο του παιχνίδι, δεν σημαίνει ότι σου λέει ψέματα. Σημαίνει απλώς ότι έχει δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα σε αυτό που κάνει εκείνη τη στιγμή.
Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η συμπεριφορά τους μπορεί να μοιάζει ύποπτη.
Οι “πονηρές” συμπεριφορές των σκύλων
Παρόλο που οι σκύλοι δεν λένε ψέματα όπως οι άνθρωποι, μπορούν να μάθουν να χρησιμοποιούν συμπεριφορές για να επηρεάσουν τα αποτελέσματα προς όφελός τους. Εδώ είναι μερικά παραδείγματα:
1. Προσποιητή αθωότητα
Έχεις αφήσει φαγητό αφύλακτο στο τραπέζι και λίγα λεπτά αργότερα το βρίσκεις εξαφανισμένο. Κοιτάζεις τον σκύλο σου, ο οποίος σε αντικρίζει με τα πιο αθώα μάτια του κόσμου. Μπορείς σχεδόν να τον ακούσεις να λέει: “Εγώ; Ποτέ!”
Στην πραγματικότητα, όμως, ο σκύλος δεν έχει επίγνωση της ηθικής διάστασης της πράξης του. Απλώς έχει μάθει ότι όταν φαίνεται αθώος, ίσως γλιτώσει την τιμωρία!
2. Το “ψεύτικο κούτσαμα”
Πολλοί σκύλοι έχουν την ικανότητα να προσποιηθούν πως κουτσαίνουν ή πως πονούν ελαφρώς όταν συνειδητοποιούν ότι αυτό τραβάει την προσοχή των ανθρώπων τους. Αν κάποτε ο σκύλος σου τραυματίστηκε και έλαβε περισσότερη φροντίδα και λιχουδιές από το συνηθισμένο, μπορεί να μάθει να χρησιμοποιεί αυτή τη συμπεριφορά για να κερδίσει έξτρα χάδια.
Δεν σημαίνει ότι σου λέει ψέματα. Απλώς έχει μάθει ότι μια συγκεκριμένη συμπεριφορά του φέρνει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα!
3. Κλοπή φαγητού με… στρατηγική
Υπάρχουν σκύλοι που, αν έχουν ανταγωνισμό (άλλο σκύλο ή ακόμα και άνθρωπο), μπορεί να προσπαθήσουν να αποσπάσουν την προσοχή τους για να “κερδίσουν” περισσότερο φαγητό.
Για παράδειγμα, ένας σκύλος μπορεί να γαβγίσει προς την πόρτα σαν κάποιος να έρχεται, απλώς για να κάνει τον ανταγωνιστή του να απομακρυνθεί από το μπολ του φαγητού. Είναι στρατηγική κίνηση, αλλά όχι ακριβώς ψέμα – γιατί δεν αντιλαμβάνεται ότι μεταδίδει ψευδείς πληροφορίες.
Γιατί οι σκύλοι “ξεγελούν” τους ανθρώπους;
Οι σκύλοι είναι πολύ έξυπνα ζώα και έχουν αναπτύξει μεθόδους για να επιτυγχάνουν τους στόχους τους. Δεν ψεύδονται με την έννοια που το κάνουμε εμείς, αλλά μπορούν να μάθουν να χειραγωγούν καταστάσεις μέσα από τη συμπεριφορά τους.
Αυτό δεν είναι απόδειξη ανηθικότητας ή “κακής πρόθεσης”, αλλά ένδειξη κοινωνικής ευφυΐας και ικανότητας εκμάθησης μέσω της εμπειρίας. Αν ο σκύλος σου καταλάβει ότι μια συγκεκριμένη πράξη του δίνει αυτό που θέλει (π.χ., φαγητό, προσοχή, χάδια), τότε θα τη χρησιμοποιήσει ξανά!
Συμπέρασμα: Ψεύδονται οι σκύλοι;
Όχι, τουλάχιστον όχι όπως εμείς το εννοούμε. Οι σκύλοι δεν έχουν συνείδηση του τι σημαίνει “ψέμα” ή “εξαπάτηση”, αλλά είναι εξαιρετικά ικανοί στο να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους για να πετυχαίνουν τους στόχους τους.
Αν ο σκύλος σου μοιάζει να “σε κοροϊδεύει”, στην πραγματικότητα χρησιμοποιεί την εξυπνάδα του για να επικοινωνήσει ή να πετύχει κάτι που θέλει. Και ας το παραδεχτούμε – όσο κι αν μας “ξεγελούν” μερικές φορές, είναι αδύνατο να τους κρατήσουμε κακία!
Οπότε, την επόμενη φορά που θα κοιτάζεις αυτά τα αθώα μάτια γεμάτα μυστήριο, αναρωτήσου: “Είναι πραγματικά αθώος… ή απλώς πιο έξυπνος από εμένα;”
