Μπορεί ο σκύλος μου να αναγνωρίσει το είδωλό του στον καθρέφτη;
Το ερώτημα αν τα σκυλιά μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη έχει απασχολήσει επιστήμονες και ερευνητές για χρόνια. Οι άνθρωποι αποκτούν αυτή την ικανότητα περίπου στους 18 μήνες, ενώ μερικά ζώα, όπως οι χιμπατζήδες, οι ελέφαντες και τα δελφίνια, έχουν επίσης δείξει αυτοαναγνώριση. Όμως, τι ισχύει για τους σκύλους; Μπορούν να καταλάβουν ότι το είδωλό τους είναι η αντανάκλασή τους ή απλά βλέπουν έναν “άλλο” σκύλο;
Τι βλέπει ο σκύλος σας στον καθρέφτη;
Όταν ένας σκύλος βλέπει το είδωλό του στον καθρέφτη για πρώτη φορά, συνήθως αντιδρά με περιέργεια ή ακόμα και ανησυχία. Μπορεί να γαβγίσει, να προσπαθήσει να αλληλεπιδράσει ή ακόμα και να υιοθετήσει αμυντική στάση, σαν να έχει απέναντί του έναν άγνωστο σκύλο.
Ωστόσο, μετά από λίγο, τα περισσότερα σκυλιά χάνουν το ενδιαφέρον τους και αδιαφορούν για το είδωλο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η βασική αίσθηση των σκύλων δεν είναι η όραση, αλλά η όσφρηση. Αντί να βασίζονται στην όραση για να αναγνωρίσουν κάτι, χρησιμοποιούν κυρίως τη μύτη τους. Και επειδή το είδωλό τους στον καθρέφτη δεν έχει μυρωδιά, δεν το αναγνωρίζουν ως κάτι σημαντικό ή δικό τους.
Η έρευνα του Marc Bekoff και η “αυτοαντίληψη” των σκύλων
Ο βιολόγος Marc Bekoff διεξήγαγε μια μακροχρόνια μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο για να εξετάσει πώς οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους. Μέσα από την έρευνά του, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι σκύλοι διαθέτουν την αίσθηση της “σωματογνωσίας” (body-ness), δηλαδή μπορούν να αναγνωρίσουν μέρη του σώματός τους.
Επιπλέον, φαίνεται ότι έχουν και την αίσθηση της “ιδιοκτησίας” (mine-ness), που τους βοηθά να καταλαβαίνουν ποια αντικείμενα τους ανήκουν. Για παράδειγμα, γνωρίζουν ότι το αγαπημένο τους παιχνίδι ή το φαγητό τους είναι δικά τους, ενώ ένα αντικείμενο του ιδιοκτήτη τους (π.χ. ένα παπούτσι) δεν τους ανήκει.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμα επιστημονική απόδειξη ότι οι σκύλοι διαθέτουν την αίσθηση του “εγώ” (I-ness), που είναι απαραίτητη για την αυτοαναγνώριση στον καθρέφτη.
Γιατί οι σκύλοι δεν περνούν το “τεστ του καθρέφτη”;
Το λεγόμενο mirror test είναι ένα κλασικό πείραμα που χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί αν ένα ζώο έχει την ικανότητα να αναγνωρίσει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Το τεστ αυτό συνήθως περιλαμβάνει τη χρήση ενός σημάδιου (π.χ. μελανιού ή αυτοκόλλητου) που τοποθετείται σε ένα μέρος του σώματος του ζώου που μπορεί να το δει μόνο μέσω καθρέφτη. Αν το ζώο αντιδρά στο σημάδι και προσπαθήσει να το αφαιρέσει, τότε θεωρείται ότι αναγνωρίζει το είδωλό του ως τον εαυτό του.
Ενώ ορισμένα ζώα, όπως οι ελέφαντες, οι χιμπατζήδες και τα δελφίνια, έχουν περάσει το τεστ, οι σκύλοι αποτυγχάνουν σε αυτό. Ο λόγος είναι ότι οι σκύλοι δεν βασίζονται στην όραση, αλλά στην όσφρηση.
Το “τεστ της μυρωδιάς” – Μια διαφορετική προσέγγιση
Επειδή η όσφρηση είναι η κυρίαρχη αίσθηση των σκύλων, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια διαφορετική προσέγγιση για να ελέγξουν αν οι σκύλοι έχουν αυτογνωσία.
Ο Marc Bekoff πραγματοποίησε ένα πείραμα που ονόμασε yellow snow test (δοκιμή του “κίτρινου χιονιού”). Παρατήρησε πως οι σκύλοι μυρίζουν συστηματικά τα ούρα άλλων σκύλων, αλλά όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα δικά τους ούρα, δείχνουν μικρότερο ενδιαφέρον. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι οι σκύλοι, μέσω της όσφρησης, έχουν κάποια μορφή αυτογνωσίας, ακόμα κι αν δεν την εκφράζουν μέσα από την όραση.
Πώς να αντιδράσετε αν ο σκύλος σας δείχνει ενδιαφέρον για τον καθρέφτη;
Αν ο σκύλος σας δείχνει ενδιαφέρον για τον καθρέφτη, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε:
Παρατηρήστε τη συμπεριφορά του – Δείτε αν γαβγίζει, παίζει ή χάνει το ενδιαφέρον του μετά από λίγο.
Μην τον πιέζετε – Αν ο σκύλος νιώθει άβολα ή φοβισμένος, απομακρύνετέ τον από τον καθρέφτη.
Δοκιμάστε ένα παιχνίδι με τον καθρέφτη – Παίξτε μαζί του μπροστά στον καθρέφτη για να δείτε αν αντιλαμβάνεται την αντανάκλασή σας.
Συμπέρασμα
Οι σκύλοι, σε αντίθεση με τους ανθρώπους και μερικά άλλα ζώα, δεν αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουν αυτογνωσία. Αντί να χρησιμοποιούν την όραση, οι σκύλοι βασίζονται στην ισχυρή αίσθηση της όσφρησης για να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους.
Η έρευνα για τη νοημοσύνη και τη συνείδηση των σκύλων συνεχίζεται, αλλά ένα είναι σίγουρο: τα σκυλιά έχουν έναν μοναδικό τρόπο να αντιλαμβάνονται τον κόσμο, που βασίζεται πολύ περισσότερο στη μυρωδιά παρά στην όραση.
Hoolie Pet Insurance – Για την ασφάλεια του αγαπημένου σας φίλου
Η υγεία και η ευεξία του σκύλου σας είναι προτεραιότητα. Στη Hoolie Pet Insurance, παρέχουμε ολοκληρωμένες λύσεις ασφάλισης κατοικίδιων, καλύπτοντας από έκτακτες ιατρικές ανάγκες μέχρι τακτικές εξετάσεις και επείγουσες επεμβάσεις. Δώστε στον τετράποδο φίλο σας την καλύτερη φροντίδα χωρίς άγχος για τα έξοδα!
